Eén van de grootste Indiase musici aller tijden is zonder twijfel sitarspeler Ravi Shankar (1920-2012). In 2002 besteedde de Concertzender in een door mij samengestelde aflevering van het programma Metamorfosen aandacht aan de beroemde sitarspeler die dankzij de Beatles in de jaren zestig een supersterstatus verwierf.
Ravi Shankar heeft een enorm belangrijke rol gespeeld als ambassadeur van de Indiase muziek. De titel van de uitgezonden special – ‘Echo’s van Ravi Shankar en de sitar-explosie in het Westen’ – is niet overdreven. De optredens van Ravi Shankar veroorzaakten destijds een ware sitar-rage en brachten de westerse belangstelling voor Indiase ragamuziek in een stroomversnelling.
In deze uitzending zijn onder andere unieke, door Radio Nederland Wereldomroep gemaakte opnamen van Ravi Shankar te horen uit 1957. Dankzij nauwgezette research werden deze oudste Nederlandse omroepopnamen van Ravi Shankar in januari 2002 ontdekt door Pieter de Rooij, die destijds werkzaam was bij de Wereldomroep als audio-archivaris. Voor meer informatie over de vondst van de Ravi Shankar-opnamen in het Wereldomroep-archief kun je dit artikel en deze video raadplegen.
Samenstelling, tekst en produktie: Pieter de Rooij. Presentatie: ?
One of Holland’s greatest experts on Indian classical music passes away – Felix van Lamsweerde (1934-2021).
I’m saddened by the news of the demise of Felix van Lamsweerde, one of Holland’s greatest experts on Indian classical music. I’ve known Felix for more than thirty years, we often met and spoke each other at ethnomusicological events and at concerts of Indian classical music. He passed away on Saturday 31st of July 2021.
During his career as curator ethnomusicology at the KIT Royal Tropical Institute in Amsterdam Felix made a huge number of recordings of mostly Indian classical music performances on audio tape, video and film, all of which – along with his writings, photos and other parts of his collection – has moved to the Musicology Department of the University of Göttingen in 2017. Felix van Lamsweerde is also known for his great contributions to promote and popularize Indian classical music in The Netherlands and abroad.
His passing is a huge loss – he will be dearly missed.
RIP, dear Felix.
A Brief Impression Of My Braaksma Indian Classical Music Collection
By the end of 2018 a friend of mine, Henk Braaksma, who’s been collecting Indian Classical Music (ICM) since the late nineteen-fifties, made me an offer to acquire/buy over his fabulous ICM-collection, consisting of mainly lp’s and tapes, containing most interesting and many great recordings in very good quality and everything very well documented and catalogued as well. Of course I was very enthusiastic and I eagerly accepted his offer, which makes me the proud owner of the ‘Braaksma ICM Collection’. In November 2019 I did a short talk on this collection for a small audience of ethnomusicologists/cultural musicologists and I showed them this video during that presentation.
De soundtrack van ‘Cape Fear’ (1962) van componist Bernard Herrmann
In 2004 besteedde ik in een uitzending van de Concertzender aandacht aan de hypnotiserende, broeierige score die legendarisch filmcomponist Bernard Herrmann (1911-1975) afleverde voor de uit 1962 daterende film ‘Cape Fear’ – een schitterende score die ik hier even onder de aandacht wil brengen.
In het verhaal van de door J. Lee Thompson geregisseerde film komt de wegens verkrachting tot 14 jaar cel veroordeelde hoofdpersoon Max Cady (gespeeld door Robert Mitchum) na 8 jaar voorwaardelijk vrij. Cady zint op wraak op de advocaat Sam Bowden (gespeeld door Gregory Peck) die de verkrachtingszaak destijds behandelde. Bowden wist dat Cady schuldig was en hield daarom bewijsmateriaal achter dat Cady vrij had kunnen pleiten, bewijsmateriaal over de promiscuïteit van Cady’s slachtoffer. Als Cady hier achter komt is de beer los. Terug op vrije voeten staat alles alleen nog maar in het teken van wraakneming op zijn vroegere advocaat. Hij stalkt en bedreigt Bowden’s gezin en opnieuw riekt het naar verkrachting en aanranding, waarbij dit keer Bowden’s vrouw en dochter het moeten ontgelden.
In 1991 maakte regisseur Martin Scorsese een geslaagde remake van ‘Cape Fear’ met in de hoofdrollen Robert de Niro als Max Cady, Nick Nolte als advocaat Sam Bowden en Jessica Lange als diens vrouw. Als eerbetoon en uit bewondering besloot Scorsese opnieuw Herrmann’s muziek te gebruiken, maar dan in een bewerking van Elmer Bernstein. De remake uit 1991 werd een gigantisch succes en de muziek van Herrmann bleek hieraan een grote bijdrage te leveren.
De score van ‘Cape Fear’ staat in het teken van dreiging, angst, woede en wraak, ingrediënten die bloedstollend worden opgediend. Gaandeweg bouwt Herrmann een enorme muzikale spanningsboog die je als luisteraar op den duur naar adem doet happen. De overrompelende orkestrale opener kruipt al meteen in elke bloedvezel van de wraakzuchtige psychopaat Max Cady, wiens dreigende persoon ook verderop met enkele hoofdmotieven trefzeker wordt uitgetekend. Die krachtige hoofdmotieven duiken telkens op in andere ritmische of harmonische gedaantes. Slechts in enkele passages laat Herrmann de teugels vieren en ademt de muziek even de geveinsde kalmte van onderling vertrouwen en solidariteit binnen het gezin Bowden, maar verder is de muziek als een rusteloze, onbedaarlijke draaikolk.
Herrmann haalt in ‘Cape Fear’ alles uit de kast met strijkers en blazers, zonder enig gebruik van percussie. Schurende bassen, snerpende attaques van de violen, blaffend koper, gierende trombones en mysterieuze fanfares kondigen telkens angst en obsessieve haat aan en Herrmann roept unieke klankkleuren op door blazers en strijkers herhaaldelijk een percussieve klank te geven. Dezelfde werkwijze hanteert Herrmann ook in andere films, zoals in Hitchcock’s ‘Psycho’ (1960), het meesterwerk waarin de componist uitsluitend met strijkers werkt.
De oorspronkelijke soundtrack van ‘Cape Fear’ uit 1962 wordt gedirigeerd door Bernard Herrmann zelf.
Ga in het donker zitten of sluit de ogen om de zinderende spanning van de muziek beter te ervaren en hoop op een goeie afloop. Luister… en huiver!
Mary Bee Cuddy in a video combining auditive and visual Americana
I uploaded a video on my YouTubechannel dedicated to Mary Bee Cuddy, the leading female character in The Homesman (USA, 2014), a film directed by Tommy Lee Jones.
Wikipedia tells us: “The film shows the unsparingly harsh and difficult life of early settlers of the American Midwest in the 1850s. The Homesman has been called a ‘feminist western’. Critics have noted that the lives of women during this time are rarely explored, as opposed to men, (…).”
I am impressed by the story of Mary Bee Cuddy (played by Hillary Swank), the courageous and compassionate leading female character in The Homesman.
Except for one, all photos in the video are stills from the film (btw: notice my choice for presenting them in ‘sepia big grain’), and most of them focus on Mary Bee Cuddy. I combine these shots with music by John Adams: Christian Zeal and Activity, as I tend to associate this piece of music with Cuddy’s character and outlook on life. IMHO John Adams‘ music and the stills from The Homesman offer a good combination of auditive and visual Americana. I hope you’ll grasp that unmistakeable Americana-feel as you watch the video.
Traktatie en weldaad voor de oren: de jonge Tsjechische pianiste Natalie Schwamova
De piepjonge Tsjechische pianiste Natalie Schwamova (geboren in augustus 1999) heeft alles in huis waar je als liefhebber van klassieke pianomuziek de oren voor spitst en van gaat watertanden. Zij beschikt over een formidabele techniek en haar interpretaties zijn om van te smullen, een traktatie voor de oren.
Ik sta versteld van de muzikale volwassenheid die zij al op zo jonge leeftijd op het klavier tentoonspreidt. Tot in de puntjes beheerst zij het métier van verhalen vertellen met en in muziek. Wat een weldaad.
Geen wonder dat zij al prestigieuze muziekprijzen won en in de internationale muziekwereld de aandacht op zich gevestigd weet.
Geen twijfel mogelijk: van deze jongedame gaan we nog veel horen.
Prachtige verfilming uit 1998 van Vestdijks roman ‘De Ziener’ (1959)
Even iets over een bijzonder geslaagde, al wat oudere Nederlandse speelfilm. Ik heb nu eindelijk es naar de (paar jaar geleden door mij aangeschafte) verfilming gekeken van Vestdijk-roman ‘De Ziener‘, die tezamen met nog twee andere boekverfilmingen – ‘Ivoren Wachters’ en ‘Het Glinsterend Pantser’ – in 2012 op dvd werd uitgebracht. De drie romans werden in 1998 voor televisie verfilmd ter gelegenheid van Vestdijks 100e geboortedag in datzelfde jaar.
Carine Crutzen als Toos Rappange, de lerares Frans in ‘De Ziener’
‘De Ziener’ vind ik een juweel, een meeslepende film die van begin tot eind weet te boeien.
Het verhaal speelt zich af in de jaren vijftig in een kleine Nederlandse stad, waar de 40-jarige werkloze Pieter Le Roy in zijn vrije tijd vrijende paartjes begluurt. Bij zijn nieuwe huurster, een lerares Frans, komt wekelijks een leerling op bezoek – een jongen die zij ook op school lesgeeft – om Franse literatuur te bespreken. Om hen te manipuleren, stuurt Le Roy een roddel de wereld in over een vermeende relatie tussen de twee. Behalve beroering in de kleinsteedse gemeenschap brengt Le Roy’s gemanipuleer de juffrouw en de scholier nader tot elkaar, maar houdt de relatie stand?
Porgy Franssen als ‘ziener’/voyeur Le Roy
De kleinburgerlijke benepenheid van de jaren vijftig wordt in ‘De Ziener’ ten voeten uit getekend, met een prachtige Carine Crutzen als de 36-jarige vrijdenkende lerares Toos Rappange in de hoofdrol en ook sterk spel van Porgy Franssen als de ziekelijke ‘ziener’/voyeur Le Roy en van Gijs Naber als Dick Thieme Backer, de sympathieke 17-jarige leerling van de juf. Dat het ontrollende drama moeiteloos invoelbaar is vanuit elk van de drie zeer verschillende hoofdpersonages is behalve de verdienste van Crutzen, Franssen, Naber en regisseur Gerrit van Elst natuurlijk ook de grote verdienste van Simon Vestdijk. Een heel mooie boekverfilming!
Omslag van een van de edities van de roman
All in one bow – De streken van Kala Ramnath (2006, 18 mins) / complete version on YouTube
This video, produced by me and completed in 2006, contains an interview with world famous violinist Kala Ramnath, filmed in Amsterdam, September 2005. Also comments are included from interviews I did in Autumn 2005 with Kala’s guru Pandit Jasraj and with producer/recording engineer Derek Roberts, Head of Production of the Sense World Music label. Earlier on I already published a few excerpts of this video. This is the complete version.
Kala and me, after the interview
In April 2006 I also filmed a fabulous concert by Kala at RASA in Utrecht. In 2013 I published the entire concert on YouTube.
And in May 2006 I filmed a workshop by Kala at the Rotterdam Conservatory. I intend to publish some of that material as well. When ready I will add a link later on in this blogpost.
Kala’s workshop at the Rotterdam Conservatory, May 2006
Wonderwel in symbiose
Componist, compositie en uitvoerende wonderwel in symbiose: zeldzaam mooi vind ik deze vertolking van Schubert‘s pianosonate D.960 door Mitsuko Uchida.
In ‘Choros nr. 11 – voor piano en orkest’ wekt Villa-Lobos natuurtaferelen uit het Braziliaanse regenwoud tot leven
Choros nr. 11 – voor piano en orkest van de Braziliaanse componist Heitor Villa-Lobos (1887-1959), wekt in prachtig georkestreerde klankevocaties natuurtaferelen uit het Amazonegebied en menselijke activiteiten daaromheen tot leven. Piano en orkest worden nergens opzichtig solistisch tegenover elkaar geplaatst, maar zijn overwegend elkaars gelijkwaardige partner. Met een bont palet aan klanken en ritmes schildert Villa-Lobos landschappen die regelmatig kameleontisch van kleur verschieten. De componist strooit voortdurend met wondermooie vondsten die betoveren en beklijven. Villa-Lobos heeft in Choros no.11 een verbluffende hoeveelheid bloedmooie motieven en thema’s verwerkt. In deze verscheidenheid weet de toonmeester de eenheid te bewaren en als luisteraar ervaar je een klein mirakel: Choros no.11 verschaft je voor even de illusie de sensualiteit en de mystiek van het Braziliaanse regenwoud te kunnen ervaren. Een bedwelmend meesterwerk.
Er zijn van Choros nr. 11 – voor piano en orkest slechts een paar opnamen voorhanden. Via YouTube deel ik hier de uitvoering door het Orquestra Sinfonica Theatro Municipal de Sao Paulo, onder leiding van David Machado en met Marco Antonio de Almeida aan de piano.
Een opname die ik ook graag wil aanbevelen – maar die ik niet (afspeelbaar) op YouTube aantrof – is deze, van het Fins Radio Symfonie Orkest onder leiding van Sakari Oramo, met Ralf Gothoni op piano.