Category Archives: Indian Classical Music

Muziek uit de jaren zestig van Ali Akbar Khan en Vilayat Khan met poëzie en filmmuziek, in Concertzender’s Wereldmineralen

Posted on by

In mijn editie van Concertzender‘s Wereldmineralen van 8 september jl. – te beluisteren via deze link – is muziek te horen van en door twee wereldberoemde grootmeesters van de Indiase raga, Ustad Ali Akbar Khan (1922-2009), bespeler van de sarod, de Indiase fretloze luit, en sitarspeler Ustad Vilayat Khan (1928-2004). Van deze twee gelauwerde muzikanten dook ik in mijn platenkast twee interessante lp’s op uit de jaren zestig.

De ene lp, te horen in het eerste halfuur, is het in 1968 verschenen album Flowers of Evil van sarodspeler Ali Akbar Khan in samenwerking met Yvette Mimieux (1942-2022), een Amerikaanse actrice. Yvette Mimieux draagt een aantal gedichten voor van de Franse 19e-eeuwse dichter Charles Baudelaire (1821-1867), afkomstig uit diens beroemde, in 1857 uitgegeven werk Les Fleurs du Mal, ofwel De Bloemen van het Kwaad. De voorgelezen gedichten worden met het sarodspel van Ali Akbar Khan (en het tablaspel van Mahapurush Misra) subtiel omgeven met passende ragaklanken, en dit levert een bijzonder sfeervol album op waarbij Indiase muziek en Franse poëzie wondermooi met elkaar versmelten tot unieke toongedichten.

  • Ali Akbar Khan
  • Yvette Mimieux prijkt op de front cover van de lp
  • Charles Baudelaire

Aan bod in het tweede halfuur komt een lp met de soundtrack van de Amerikaans-Indiase filmkomedie The Guru uit 1969. De muziek is gecomponeerd en wordt ook deels gespeeld door sitarspeler Ustad Vilayat Khan. Het verhaal van de film doet denken aan George Harrison van The Beatles, die in de jaren zestig sitarles nam bij de beroemde sitarspeler Ravi Shankar. Zo neemt ook in The Guru een beroemde Engelse popmuzikant, genaamd Tom Pickle (gespeeld door de acteur Michael York), les bij een Indiase grootmeester op de sitar. De moraal van het verhaal komt erop neer dat de Westerse popmuzikant om werkelijk goed Indiase ragamuziek te leren spelen zich eerst volledig moet onderwerpen aan het veeleisende leersysteem van zijn Indiase goeroe.

Speellijst

To A Passer-By
A Voyage To Cythera
Murdered Woman
Episode
Componist: Ali Akbar Khan. Tekst: Charles Baudelaire.
Uitvoerenden: Ali Akbar Khan, Yvette Mimieux, Mahapurush Misra.
Album: Flowers of Evil (Les Fleurs du Mal). Label: Philips SBL 7845, P. 1968.

Tom’s Arrival / The Guru’s House / Carriage Chase
Jenny’s Theme
The Haunted Palace: Arrival / The Courtesan’s Ghost / Revels / Murder
Componist: Vilayat Khan. Uitvoerenden: Vilayat Khan e.a.
Album: The Guru (soundtrack). Label: RCA LSO-1158, C 1969.

Tom’s Boat Song
Componist: Imrat Khan. Tekst: R. Prawer Jhabvala. Uitvoerenden: Michael York e.a.
Album: The Guru (soundtrack). Label: RCA LSO 1158, C 1969.

Jenny’s Theme (2)
The Pupil And His Master: Rag Bilawal
Arrival In Benares
The Begum’s Lament
Train Journey* Jenny’s Theme (3)
Componist: Vilayat Khan. Uitvoerenden: Vilayat Khan e.a.
Album: The Guru (soundtrack). Label: RCA-LSO 1158, C 1969.

Tom’s Boat Song (Reprise)
Componist: Imrat Khan. Tekst: R. Prawer Jhabvala. Uitvoerenden: Michael York e.a.
Album: The Guru (soundtrack). Label: RCA LSO 1158, C 1969.

Concert In The Haunted Palace
Componist: Vilayat Khan. Uitvoerenden: Vilayat Khan e.a.
Album: The Guru (soundtrack). Label: RCA-LSO 1158, C 1969.

Samenstelling: Pieter de Rooij

HOME

Prachtalbums van Jasdeep Singh Degun (Anomaly, 2022) en van Roopa Panesar (Atma, 2023) op De Concertzender

Posted on by

In mijn jongste editie van het radioprogramma Wereldmineralen, uitgezonden op vrijdag 30 juni 2023 om 20.00u op De Concertzender, waren recente opnamen te horen van twee Britse topmuzikanten: sitarspeler Jasdeep Singh Degun en sitarspeelster Roopa Panesar. Van Jasdeep komt diens in 2022 verschenen album Anomaly aan bod en van Roopa het prachtige nieuwe album Atma.

Ik ben al jaren enorm fan van Roopa Panesar’s sitarspel en heb al meermaals uitzendingen aan haar gewijd op De Concertzender. Zij leverde al diverse schitterende albums af en het dit jaar verschenen Atma behoort tot mijn topfavorieten van 2023.

Roopa Panesar

Het is nu toch echt wel de hoogste tijd dat Roopa es komt concerteren in Nederland!
Zij is van wereldklasse!

Ook van eminent niveau is sitarspeler Jasdeep Singh Degun.

Jasdeep Singh Degun

Jasdeep debuteerde in 2022 met het fraaie album Anomaly en maakte in het voorjaar van 2023 in Nederland zijn opwachting met een concert in De Doelen van Rotterdam. Anomaly is een veelzijdig album, met een knappe mix van stijlen, en op één nummer na geheel instrumentaal. Van de enige track met zang, het fraaie Sajanava, is ook een mooie video gemaakt:

Via deze link krijg je meer informatie en kun je de Wereldmineralen-uitzending van 30 juni jl. permanent naluisteren.

HOME

Subroto Roy Chowdhury plays Raag Desh – De Kosmos, Amsterdam/The Netherlands – May 7th, 1973

Posted on by

Sitarist Subroto Roy Chowdhury (1942 – 2017) plays Raag Desh, live at De Kosmos in Amsterdam/The Netherlands – May 7th, 1973. Zamir Ahmed Khan plays tabla. Recorded by Henk Braaksma with permission by the artists. This recording is part of my Braaksma tape collection.

HOME

Sharmistha Sen – Raga Madhuvanti | House Concert – Haarlem/The Netherlands – May 11th, 1974 (Part 1)

Posted on by

Sitarist Sharmistha Sen plays Raga Madhuvanti. First part of a private recording (taken from my Braaksma Collection) of a house concert in Haarlem/The Netherlands, May 11th, 1974. The photo of Sharmishta Sen was taken during this concert. On tabla: Ananda Gopal Bandopadhyay.

HOME

Echo’s van Ravi Shankar en de sitar-explosie in het Westen – Concertzender-programma uit 2002

Posted on by

Eén van de grootste Indiase musici aller tijden is zonder twijfel sitarspeler Ravi Shankar (1920-2012). In 2002 besteedde de Concertzender in een door mij samengestelde aflevering van het programma Metamorfosen aandacht aan de beroemde sitarspeler die dankzij de Beatles in de jaren zestig een supersterstatus verwierf.
Ravi Shankar heeft een enorm belangrijke rol gespeeld als ambassadeur van de Indiase muziek. De titel van de uitgezonden special – ‘Echo’s van Ravi Shankar en de sitar-explosie in het Westen’ – is niet overdreven. De optredens van Ravi Shankar veroorzaakten destijds een ware sitar-rage en brachten de westerse belangstelling voor Indiase ragamuziek in een stroomversnelling.
In deze uitzending zijn onder andere unieke, door Radio Nederland Wereldomroep gemaakte opnamen van Ravi Shankar te horen uit 1957. Dankzij nauwgezette research werden deze oudste Nederlandse omroepopnamen van Ravi Shankar in januari 2002 ontdekt door Pieter de Rooij, die destijds werkzaam was bij de Wereldomroep als audio-archivaris. Voor meer informatie over de vondst van de Ravi Shankar-opnamen in het Wereldomroep-archief kun je dit artikel en deze video raadplegen.
Samenstelling, tekst en produktie: Pieter de Rooij. Presentatie: ?

HOME

One of Holland’s greatest experts on Indian classical music passes away – Felix van Lamsweerde (1934-2021).

Posted on by

I’m saddened by the news of the demise of Felix van Lamsweerde, one of Holland’s greatest experts on Indian classical music. I’ve known Felix for more than thirty years, we often met and spoke each other at ethnomusicological events and at concerts of Indian classical music. He passed away on Saturday 31st of July 2021.

During his career as curator ethnomusicology at the KIT Royal Tropical Institute in Amsterdam Felix made a huge number of recordings of mostly Indian classical music performances on audio tape, video and film, all of which – along with his writings, photos and other parts of his collection – has moved to the Musicology Department of the University of Göttingen in 2017. Felix van Lamsweerde is also known for his great contributions to promote and popularize Indian classical music in The Netherlands and abroad.

His passing is a huge loss – he will be dearly missed.
RIP, dear Felix.

Felix van Lamsweerde at home in his archive. It’s a still from some video-material that I shot in 2017, when I visited Felix and helped him with some preparations to move his collection to the University of Göttingen.

HOME

A Brief Impression Of My Braaksma Indian Classical Music Collection

Posted on by

By the end of 2018 a friend of mine, Henk Braaksma, who’s been collecting Indian Classical Music (ICM) since the late nineteen-fifties, made me an offer to acquire/buy over his fabulous ICM-collection, consisting of mainly lp’s and tapes, containing most interesting and many great recordings in very good quality and everything very well documented and catalogued as well. Of course I was very enthusiastic and I eagerly accepted his offer, which makes me the proud owner of the ‘Braaksma ICM Collection’. In November 2019 I did a short talk on this collection for a small audience of ethnomusicologists/cultural musicologists and I showed them this video during that presentation.

HOME

Kala Ramnath, de ‘zingende viool’, in ‘Gharana’ (Concertzender, 29-2-2008)

Posted on by

De viool is bij uitstek het instrument om de menselijke stem na te bootsen en niemand kan dit beter dan de Indiase violiste Kala Ramnath, begenadigd vertolkster van Noord-Indiase raga’s. Zij kan haar instrument laten zingen en dat levert haar de bijnaam ‘zingende viool’ op.


Violiste Kala Ramnath

Op 29 februari schets ik in het eerste halfuur van mijn programma Gharana -over scholen en stijlen binnen de Noord-Indiase ragamuziek- een portret van de 40-jarige violiste in mijn engelstalige documentaire Kala Ramnath- The Singing Violin.


Kala strikes the pose (klik op de foto om te vergroten)

Kala woont al twintig jaar in Mumbai, maar is geboren en getogen in Madras, in een muzikale familie die zowel in de Noord-Indiase als de Zuid-Indiase ragamuziek excelleert en behalve zijzelf op viool nog drie wereldberoemde namen heeft opgeleverd: haar guru en tante N. Rajam, haar oom T.N. Krishnan en haar nicht Sangeeta Shankar.


Kala leert vanaf het begin op een ‘grote mensen’-viool


Kala’s guru Pandit Jasraj (klik op de foto om te vergroten)

Niet alleen Kala komt aan het woord, maar ook haar guru, zanger Pandit Jasraj (geb. 1930), die wordt beschouwd als India’s grootste levende vertolker van de Noord-Indiase raga en momenteel als enige de meest prestigieuze muzikale eretitel mag bekleden, namelijk ‘sangeet martand’, oftewel de ‘zon in de muziek’. Pandit Jasraj is vol lof over Kala: ‘Wat kan ik zeggen, zij is alles in muziek, niemand op viool in Noord-India komt in de buurt van haar niveau.’ In mijn programma komen woorden van dezelfde strekking van Derek Roberts, een invloedrijke producer van Indiase klassieke muziek voor het label Sense World Music: ‘We hebben hier echt te maken met een unieke viooldynastie. Kala’s tante N. Rajam is een legendarische violiste die van enorme betekenis is geweest voor de viool in India. Zij heeft een zeer verfijnde, ietwat ingetogen speelstijl. Kala heeft deze kwaliteiten ook in huis, maar heeft tegelijkertijd een hele uitbundige, avontuurlijke persoonlijkheid. Ze slaagt er wonderwel in beide kwaliteiten in haar vioolspel te verenigen. Die combinatie van extreme gevoeligheid en grote uitbundigheid in haar spel is heel bijzonder. Ik denk dan ook dat Kala momenteel de grootste violiste is van Noord-India.’


Producer Derek Roberts (klik op de foto om te vergroten)

De viool mag dan Westers zijn, voor het vertolken van raga’s zijn de speeltechniek, de speelhouding –men zit op de grond- en de stemming van het instrument heel anders dan in het Westen. In Indiase ragamuziek gaan versieringen van de melodie veelal gepaard met ‘glijdende tonen’, waarbij subtiele overgangen in de kleinste toonsafstanden, microtonen, van cruciaal belang zijn. Behalve deze techniek verstaat Kala de kunst om lange frasen, die in-één-adem gezongen worden, ook als zodanig op de viool te reproduceren. Zij ontwikkelde daartoe een volmaakte strijktechniek die het mogelijk maakt lange frasen ononderbroken te spelen, zonder dat het ‘wisselen van streek’ de luisteraar nog opvalt.


Kala tijdens een door mij gefilmd concert bij RASA in Utrecht (foto: Pieter de Rooij / klik op de foto om te vergroten)

Naast de klassieke Noord-Indiase raga speelt Kala Ramnath ook veel fusion. Zij speelt in diverse projecten met muzikanten uit de wereld van jazz, Afrikaanse muziek, flamenco en Westerse klassieke muziek. In de documentaire is Kala te horen met haar fusiongroep Yashila en met de Spaanse flamencogitarist Eduardo Niebla. Na de documentaire volgen nog een uur lang diverse opnamen – wederom klassiek-Indiaas en fusion – met onder andere opnamen van het KIT Tropentheater-concert van najaar 2007 van Kala Ramnath’s fusion-groep ‘Four Elements’. Hierin speelt zij met de Nederlandse jazzgitarist Jan Kuiper, tablaspeler Niti Ranjan Biswas en de Marokkaanse percussionist Rhani Krija. Met veel muzikale potjes op het vuur trekt Kala zo voortdurend de hele wereld over en heeft ze in de muziek haar grote levensvervulling gevonden. In haar eigen woorden: ‘Music is my religion, it’s my prayer, it’s everything for me.’


Familiestamboom van Pandit Jasraj binnen de Mewati Gharana + Kala Ramnath (klik op de foto om te vergroten)

Kala krijgt wereldwijd lof en waardering van pers en publiek en zij won al vele belangrijke muziekprijzen, waaronder de Surmani, Sur Ratna en Pandit Jasraj Gaurav awards. Na het afmonteren van mijn programma kwam mij ter ore dat Kala binnenkort een van de meest prestigieuze Indiase staatsprijzen voor muziek gaat ontvangen: de ‘Kumar Gandharva Award’, de Staatsprijs voor de beste Indiase musicus beneden de 45 jaar. De prijs wordt haar op 8 april uitgereikt, maar al op vrijdag 29 februari kun je in Gharana horen waarom haar die grote eer te beurt valt.

De Concertzender – Gharana – Kala Ramnath, de zingende viool van India – vrijdag 29 februari 2008, 20.00-21.30u

HOME